Holtes, korven, kasten
Er zijn minstens 200 soorten bijenbehuizing geïnventariseerd. De benamingen 'traditioneel' en 'modern' worden makkelijk gebruikt voor korven en kasten, maar kunnen een verkeerd beeld geven. Ze lijken het niveau van vakmensschap van de imker te schetsen en er zitten verborgen waardeoordelen in ('traditioneel' is ouderwets of achterhaald, 'modern' is beter). Ze zeggen niets over de historische ontwikkelingen in verschillende landen en klimaatzones en over welke kast het beste past in welke omstandigheden. Tenslotte gaan de termen allerminst uit van de bijen zelf. BeeSupport hanteert daarom liever volgende benaderingen.
Vaardigheden en werkmethoden van de imker staan op zichzelf
De professionaliteit van de boer of imker bepaalt de hoeveelheid oogst en kwaliteit van de productie. Een vakbekwaam imker haalt meer overschot honing uit de bijenvolken, ongeacht de behuizing. Zij of hij zal bovenal de bijenvolken willen behouden, vermeerderen en laten floreren!
De behuizing past bij de omstandigheden
Lokale kennis, gewoontes en gebruiken bepalen de stand van de bijenteeltsector en de bijenbehuizing moet daarop aansluiten. Bij de keuze is belangrijk welke kasten makkelijk op lokatie gefabriceerd kunnen worden en hoe de verwerking van de bijenproducten is geregeld. Verder hebben de soort bijen, klimaat, transportmiddelen, reisafstanden, omstandigheden op het terrein en de organisatie van de rest van het boerenbedrijf invloed op de keuze van de kast. De situatie bepaalt welke kast passend is, meer dan de prijs van de kast en de gebruiken in Nederland.
Wasraten zijn 'het skelet' van de bijenkolonie, de behuizing is het omhulsel
Een bijenkolonie vestigt zich, zelfstandig of via mensen, in een holte, kast of korf en bouwt dan wasraten. Op grond van de aanhechting van de raten zijn er 3 systemen te onderscheiden:
1. Vaste raten - fixed comb hive
De raten zijn vast gebouwd in natuurlijke holtes als grotten en bomen, soms in muren en onder daken. Komen er imkers aan te pas, dan komt er snel een diversiteit aan kasten:
holle boomstammen,
rieten manden, kleipotten, metalen vaten, plastic emmers, betonnen bouwsels, etc. Groot nadeel van de vaste raten is, dat de honing nauwelijks geoogst kan worden zonder het volk te verstoren of zelfs te vernietigen. De raten met honing worden geperst en de honing bevat was, stuifmeel en soms bijen en larven. Inspectie is amper mogelijk en vervoer is lastig. De korf, raten en bijen zijn als het ware één geheel.
2. Raten aan latten - top bar hiveAllerlei bakken van holle bomen, kleipotten, manden en dergelijke kunnen van boven gevuld worden met liefst met wasstrips geprepareerde latten. De
Keniaanse kast (KTBH) is misschien wel het meest bekend.
Als een bijenvolk in een bovenlattenkast trekt, dan bouwen ze aan die latten de raten. De honingraten zijn te onderscheiden van de broedraten, waardoor oogsten kan plaatsvinden zonder het volk te verstoren. De honing uit deze kast wordt ook geperst. De imker kan de latten met raten lichten en inspecteren. Vervoer blijft lastig.
3. Raten in frames - frame hiveDe raten worden in een frame met drie of vier kanten gebouwd. Deze frames zijn voor broed en voor opslag van voer. Ze gaan vaak in
samengestelde bijenkasten, die bestaan uit meerdere onderdelen: een bodem, broedkamers, honingkamers en een dak.
Vanwege de losse onderdelen moet de stelling stevig zijn en vlak staan. Inspectie is net zo makkelijk als bij top bars. Voor het oogsten is een honingslinger nodig, al zie je vaak dat de imkers ook deze raten uitsnijden en persen. Vervoer is zonder fixatie door spankabels niet te doen.
